BAIQUNIYA

Ninaaza kwa kuhimidi hali ya kumswalia Muhamad, nabii mbora aliyetumwa

Na hivi ni miongoni mwa vigawanyo vya hadithi vingi na kila kimoja kimekuja na maana yake.

Kigawanyo cha kwanza ni sahihi nayo ni ile ambayo imeunganika, sanadi yake na haikuwa shadha wala

Haikutiliwa dosari

Anaipokea mwadilifu mwenye kudhibiti kutoka kwa mfano wake, mwenye kutegemewa katika udhibiti

Wake na unukuzi wake

Na Hasani ni ile yenye kujulikana njia zake na wakawa, wapokezi wake si kama wa pokezi wa hadithi

Sahihi imekuwa mashuhuru

Na kila ile ambayo imepunguwa kutoka katika daraja ya hadithi hasani, basi hiyo ni dhaifu nayo ni

Vigawanyo vingi

Na ile hadithi iliyoegemizwa kwa Mtume ni marufuu na na iliyoegemezwa kwa Tabiiy ni Maqtwuu

Na hadithi musinadi ni ile ambayo imeunganika sanadi yake kuanzia, kwa mpokezi mpaka mustapha

(Mtumeﷺ) na haikuachana.

Na hadithi ambayo imeunganika sanadi yake kwa kusikia kila mpokezi kutoka kwa mpokezi mwingine

Mpaka kwa mustapha basi hiyo ni mutaswil.

Musalsal sema ni ile ambayo umekuja juu ya sifa fulani mfano ama namuapia Allah ameniambia

Mimi Kijana

Hivyo hivyo kama kusema amenisimulia mimi hadithi hii hali ya kuwa kasimama au baada ya

Kunisimulia alitabasamu.

Hadithi Azizi ni ile ambayo imepokelewa na wawili au watatu na hadithi mashuhur ni ile iliyopokelewa

Na watu zaidi ya watatu.

Hadithi muan,an ni ile ambayo imepokelewa kwa kutumi lafdh iya ANI kama vile ANI SAIDI(kutoka kwa

Said)ANI KARAM(kutoka kwa karam) na hadithi mubhamu ni ile ambayo ndani yake kuna mpokezi hakutajwa jina lake.

Na kila Isinaad ambayo wamepunguwa wapokezi wake inakuwa ni Isinad iliyo juu na kinyume chake

Hiyo ndiyo ambayo kwahakika inakuwa chini.

Na ile ambayo imeegemezwa kwa maswahaba miongoni mwa kauli au kitendo basi hiyo ni Mauquuf

Imefahamika.

Na hadithi Mursal ni ile ambayo ameanguka ndani ya sanadi yake swahaba, na sema hadithi garibu

Ni ile ambayo meipokea mpokezi mmoja tu.

Na hadithi Muudhwal ile ambayo wameanguka ndani ya sanadi yake wawili, na ile hadithi

Ambayo imekuja hali ya kuwa ni Mudalas iko aina mbili

Ya mwanzo ni mpokezi kumuangusha shekhe wake na, akanuu kwa aliye juu ya shekhe wake kwa

Kutumia lafudhi ya a’ni na ani.

Na aina ya pili hamuangushi lakini anamusifu, kwa sifa ambazo hawezi kufahamika.

Na ile hadith ambayo anakhalifu ndani yake mtu thiqa watu walio bora kuliko yeye, basi hiyo ni shadha

Na hadithi Maqulubu ni vigawanyo viwili vyenye kufuatana.

Kubadilisha mpokezi kwa mpokezi ni kiwanganyo na kubadilisha sanadi ya matini nyingine hiki ni

kigawanyo kingine

Na fardu ni ile ambayo umeifungamanisha kwa thiqa, au kundi kutoka katika mji fulani au ########

Na hadithi ambayo ina lla iliyofichikana sana au kidogo, basi hadithi hiyo ni muali(yenye ila ) kwao wao

(watu wa hadithi) kwa hakika imefahamika

Na hadithi ambayo ina ikhitilafu nyingi za kisanadi na kimatini, ni Mutwalb kwa watu wa fani ya

Mstwalaha

Na mudaraji katika hadithi ni zile ambazo zimekuja kutoka katika baadhi ya lafudhi za wapokezi

Ambazo zimeunganika na hadithi.

Na ile waliyoipokea watu wa karini moja kutoka kwa ndugu yake ni Mudabaji ifahamu ukweli wa

kuifahamu

Na ile ambayo yamefikiana majina ya wapokezi kilafudhi na kimaandishi ni Mutafiq, na kinyume

chake kwa yale tuliyoyataja ni Muftarq

Muttalfu ni ile ambayo yameafikiana majina ya wapokezi kimaandishi tu, na kinyume chake ni

mukhtal basi ogopa kukosea

Na munkar ni ile ambayo amepwekeka nayo mpokezi, ambaye kumekuwa kumuadilisha kwake

Hakubebi kupwekea nayo

Hadithi matruku ni ile ambayo kapwekeka nayo mtu mmoja nawamekubalia wanachuoni

kwa udhaifu wake basi hadithi hii ni kama yenye kurudishwa

Na uongo wenye kuzushwa wenye kutengenezwa juu ya Nabiyﷺ basi hiyo ndiyo hadithi Maudhwuu

Na kwa hakika umekuja utenzi huu kama johari yenye kuhifadhiwa nimeuita mandhumat lbayquniy

Imekuja na beti thelathini na nne vigawanyo nyake vimekamilika kwa kher na vimekhitimishwa